Ο έλεγχος της πιο σημαντικής αίσθησης των ανθρώπων, της όρασης, οφείλει να αρχίζει από τη γέννηση του ανθρώπου προκειμένου να διασφαλιστεί η υγεία των οφθαλμών και βέβαια η συνολική ποιότητα ζωής. Με τις παθήσεις των οφθαλμών των παιδιών ασχολείται η Παιδοοφθαλμολογία, φροντίζοντας για την ομαλή ανάπτυξη του οπτικού συστήματος.
Οι παιδοοφθαλμολογικές παθήσεις μπορεί να έχουν πολύ σοβαρές και μη αναστρέψιμες συνέπειες στην όραση των παιδιών. Για αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό ο έλεγχος να ξεκινά από την πρώτη ημέρα ζωής τους και να συνεχίζεται στην πορεία της παιδικής ηλικίας, όπως ορίζουν και τα διεθνή επιστημονικά πρωτόκολλα. Έτσι, οι παθήσεις εντοπίζονται και αντιμετωπίζονται εγκαίρως. Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Παιδοοφθαλμολογίας και η Αμερικανική Εταιρεία Παιδοοφθαλμολογίας συστήνουν προληπτική εξέταση από παιδοοφθαλμίατρο στις εξής φάσεις:
- Αμέσως μετά τη γέννηση του παιδιού
- Στο πρώτο έτος της ζωής του και έπειτα στις ηλικίες 3 και 5 ετών
Μερικές από τις πιο σημαντικές παιδοοφθαλμολογικές παθήσεις είναι ο στραβισμός, η αμβλυωπία, οι ανωμαλίες της διάθλασης (δηλαδή μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός), το γλαύκωμα, ο παιδικός καταρράκτης, οι όγκοι των οφθαλμών.
Στην πρώτη εξέταση του νεογνού γίνεται έλεγχος για τυχόν συγγενείς ανωμαλίες σε κάθε τμήμα του οφθαλμού, στην ίριδα, στον αμφιβληστροειδή, στον κρυσταλλοειδή φακό και στα βλέφαρα. Παράλληλα, ο ειδικός οφθαλμίατρος θα ελέγξει το ενδεχόμενο ύπαρξης συγγενούς καταρράκτη ή γλαυκώματος και βέβαια θα προχωρήσει και σε βυθοσκόπηση για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο συγγενών παθήσεων του οπτικού νεύρου ή όγκων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η παιδοοφθαλμολογική εξέταση διαρκεί λίγα λεπτά και είναι εντελώς ανώδυνη.
Καθώς τα παιδιά έχουν μειωμένη ικανότητα έκφρασης σε σχέση με τους ενήλικες, η προσέγγισή τους απαιτεί λεπτούς χειρισμούς. Επίσης, η σωστή διάγνωση και η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας μπορεί να γίνει μόνο από εξειδικευμένο παιδοοφθαλμίατρο με τη συνδρομή του κατάλληλου ιατρικού εξοπλισμού.
Στραβισμός
Ο Στραβισμός συμβαίνει όταν από τα δύο μάτια μόνο το ένα είναι ικανό να εστιάζει σε ένα αντικείμενο και το δεύτερο στρέφεται σε διαφορετική κατεύθυνση. Όταν αυτό το μάτι παρεκκλίνει προς τα έξω, πρόκειται για αποκλίνοντα στραβισμό, προς τα πάνω για ανωτροπία και προς τα κάτω για υποτροπία. Ο Στραβισμός μπορεί να εκδηλώνεται στο ίδιο μάτι κάθε φορά ή και εναλλάξ, συνθήκες οι οποίες ονομάζονται ετερόπλευρος και επαλλάσων Στραβισμός. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο Στραβισμός μπορεί να είναι διαρκώς παρών ή διαλείπων και να εμφανίζεται όταν το παιδί είναι κουρασμένο ή αφαιρείται.
Όταν οι γονείς διαπιστώσουν τον στραβισμό, θα πρέπει να απευθυνθούν άμεσα σε παιδοοφθαλμίατρο, διότι ο Στραβισμός μπορεί να μειώσει σε βάθος χρόνου και την οπτική οξύτητα, οδηγώντας τελικά σε αμβλυωπία, δηλαδή στην κατάσταση όπου το παιδί δεν μπορεί να δει καθαρά. Ακόμα, ο Στραβισμός ενδέχεται να επηρεάσει και τη διόφθαλμη όραση, κάτι το οποίο μπορεί να συμβεί εφόσον η πάθηση εμφανίζεται πριν την ηλικία των 7 ετών. Σε αυτή την περίπτωση, το παιδί χάνει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τη διάσταση του βάθους, δεδομένου ότι ο εγκέφαλος αγνοεί τις εικόνες που δέχεται από το μάτι που παρεκκλίνει.
Τις περισσότερες φορές ο Στραβισμός στα παιδιά αποδίδεται στα διαθλαστικά σφάλματα, κυρίως δε στη μεγάλη υπερμετρωπία, καθώς το παιδί επιχειρεί να αντιστρέψει τη διαθλαστική ανωμαλία με αποτέλεσμα να προκαλείται υπερβολική στροφή του οφθαλμού προς το εσωτερικό. με κυριότερο την υψηλή υπερμετρωπία. Ωστόσο, ο Στραβισμός μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες ή και στον πρόωρο τοκετό, ενώ πιο σπάνια μπορεί να υποκρύπτει άλλα παθολογικά αίτια που σχετίζονται με οφθαλμικές ή νευρολογικές παθήσεις.
Η θεραπεία του στραβισμού επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους, ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς. Η χρήση γυαλιών ή πρισματικών φακών, η τεχνική επικάλυψης, η χειρουργική επέμβαση, η διαθλαστική επέμβαση με laser, οι ενέσεις botox και ο συνδυασμός αυτών, είναι οι κύριες επιλογές αντιμετώπισής του.
Απόφραξη ρινοδακρυϊκού πόρου
Με τον όρο απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου εννοούμε την απόφραξη του σωλήνα που απομακρύνει τα δάκρυα από το μάτι, ενώ όταν προστίθεται και η λέξη συγγενής, τότε σημαίνει ότι η απόφραξη σχηματίζεται εν μέσω της κύησης οδηγώντας σε ελλιπή ανάπτυξη του δακρυϊκού πόρου.
Σε αυτή την περίπτωση μάλιστα τα συμπτώματα δεν σημαίνει ότι θα αρχίσουν από την πρώτη ημέρα ζωής του βρέφους. Αντίθετα, μπορεί να εκδηλωθούν κάποιες εβδομάδες μετά, όταν το παιδί θα έχει αναπτύξει την ποσότητα δακρύων που παράγει. Το σύμπτωμα που θα μπορούσαν να παρατηρήσουν οι γονείς είναι η επίμονη δακρύρροια πέραν της εξωτερικής γωνίας του ματιού, καθώς ο ρινοδακρυϊκός πόρος δεν είναι σωστά ανεπτυγμένος και τελικά τα δάκρυα δεν μπορούν να παροχετευθούν και καταλήγουν στα μάγουλα και στα βλέφαρα. Κάποιες φορές μπορεί να παρατηρηθεί η έκκριση βλέννας σε κίτρινη απόχρωση, κυρίως όταν το παιδί ξυπνάει από τον ύπνο. Συνήθως τα μάτια του βρέφους ανοίγουν δύσκολα, καθώς τα βλέφαρα κολλάνε μεταξύ τους και συχνά προκαλείται και ερυθρότητα λόγω της αντανακλαστικής κίνησης των παιδιών να τρίβουν τα μάτια με τα χέρια τους.
Βάσει της διεθνούς βιβλιογραφίας η απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου εκδηλώνεται στο 5% των νεογνών.
Η αντιμετώπιση της απόφραξης του ρινοδακρυϊκού πόρους γίνεται συνήθως με τακτικό μασάζ στην περιοχή του δακρυϊκού πόρου, αλλά εφόσον εντοπιστούν σημάδια λοίμωξης-επιπεφυκίτιδας (παχύρευστη χρωματισμένη τσίμπλα, ερυθρότητα στο μάτι και οίδημα) τότε ο γιατρός θα χορηγήσει ειδικό αντιβιοτικό κολλύριο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ρινοδακρυϊκός πόρος ανοίγει μόνος του με το πέρασμα των μηνών και στους 12 μήνες αναπτύσσεται πλήρως. Εάν όμως τα συμπτώματα είναι έντονα και επιμένουν και μετά τους 12 μήνες ζωής του βρέφους, τότε οι γονείς θα πρέπει να απευθυνθούν άμεσα σε παιδοοφθαλμίατρο, ώστε να διενεργηθεί διάνοιξη με σωληνάκι, επέμβαση που αποδίδει πολύ καλά αποτελέσματα, ακόμη και με την πρώτη φορά.
Σκιασκοπία
Με τη Σκιασκοπία μπορούμε να καθορίσουμε με ασφάλεια και ανώδυνα το εύρος της διαθλαστικής ανωμαλίας στα παιδιά, ούτως ώστε να χορηγηθούν τα σωστά γυαλιά.
Τα παιδιά συχνά δεν μπορούν να συνδράμουν με αξιοπιστία τον Οφθαλμίατρο στη διάρκεια της κλασικής εξέτασης, διότι τα μάτια τους έχουν μεγάλη ικανότητα προσαρμογής. Η Σκιασκοπία αδρανοποιεί αυτή την ικανότητα και συμβάλλει στη σωστή επιλογή των γυαλιών, αποφεύγοντας έτσι και μελλοντικά προβλήματα όρασης που συνεπάγεται μια λανθασμένη επιλογή.
Η Σκιασκοπία γίνεται αφού το παιδί βάζει ειδικές σταγόνες λίγες ώρες πριν, ώστε να διασταλούν οι κόρες των οφθαλμών και να αμβλυνθεί η ικανότητα προσαρμογής. Ο Οφθαλμίατρος χρησιμοποιεί το σκιασκόπιο για να προβάλλει σκιές μέσα στα μάτια, τις οποίες «ακυρώνει» τοποθετώντας ειδικούς φακούς μπροστά από τα μάτια. Ο φακός που θα «ακυρώσει» πλήρως τις σκιές είναι αυτός που πρέπει να συνταγογραφηθεί στο παιδί.
Η Σκιασκοπία είναι ανώδυνη και πολύ χρήσιμη εξέταση. Η μόνη «παρενέργεια» που μπορεί να έχει το παιδί μετά από αυτήν, είναι η θολή όραση για μερικές ώρες λόγω της χρήσης των σταγόνων.
Συνταγογράφηση γυαλιών
Στα παιδιά μικρής ηλικίας η συνταγογράφηση των γυαλιών επιτυγχάνεται με τη Σκιασκοπία, όπως περιεγράφηκε παραπάνω, λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων συνεργασίας που συνεπάγεται η ηλικία τους.
Σε μεγαλύτερες ηλικίες όμως, η συνταγογράφηση των γυαλιών γίνεται όπως και στους ενήλικες, δοκιμάζοντας δηλαδή διαφορετικούς φακούς μπροστά από τα μάτια, μέχρι τα παιδιά να αποκριθούν ότι βλέπουν καλύτερα με τον αντίστοιχο φακό.
Αυτές οι δοκιμές γίνονται είτε με φακούς που «κουμπώνουν» σε έναν ειδικό σκελετό γυαλιών είτε με μηχανήματα που φέρουν φακούς και ονομάζονται φορόπτερα.
Επίσης, εδώ και μερικά χρόνια η Παιδοοφθαλμολογία διαθέτει ειδικούς υπολογιστές που ορίζουν με καλή ακρίβεια τη διάθλαση του παιδιού και μάλιστα σε μερικά δευτερόλεπτα. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, το αποτέλεσμα που προκύπτει θα πρέπει να επιβεβαιωθεί με το τεστ των φακών στα μάτια του παιδιού.
Στην κλινική Λακίδης διαθέτουμε εξειδικευμένο τμήμα Παιδοοφθαλμολογίας το οποίο τηρεί τα διεθνή επιστημονικά πρωτόκολλα και προσφέρει ένα πλήρες φάσμα διαγνωστικών και θεραπευτικών υπηρεσιών, καλύπτοντας τις ανάγκες του παιδιού σας από την πρώτη ημέρα της ζωής του.